به گزارش پایگاه خبری تحلیلی مهرنوشت، گویش یزدی یکی از انواع گویش های زبان فارسی است که توانسته است در آوار فرهنگی که تاریخ بر سر لهجه ها و گویش های پارسی پدید آورد؛ با همت مردم و پژوهشگران نسل به نسل محافظت شده و به جامعه امروز این دیار انتقال یابد.
این لهجه شیرین که در سراسر ایران یادآور خصایل نیک یزدی ها می باشد؛ به عنوان یکی از دست نخورده ترین گویش های فارسی شناخته شده و همواره مورد تحقیق و بررسی کارشناسان زیادی قرار گرفته است.
این گویش باستانی که ریشه در تاریخی کهن دارد؛ خود به ارزش یک بنای ارزشمند مورد توجه گردشگران داخلی است و زیبایی و طنازی آن زبانزد خاص و عام می باشد که علیرغم فراگیری و استفاده همگانی شهروندان یزدی در برقراری ارتباطات و تعاملات از آن، متاسفانه با بی مهری نسل جوان و جدید یزد مواجه شده است.
نسلی که ترجیح می دهد از زبان پایه و معیار در گفتار روزانه بهره گیرد؛ این مهم تا جایی پیش می رود که پدر و مادرهای یزدی نیز سعی می کنند تا زبان معیار را به فرزندان خردسال خود آموزش دهند. لهجه یزدی در دانشگاه ها و مراکز علمی و فرهنگی استان نیز دیگر رنگ و بوی سال های پیشین را ندارد و گویا عزم نسل جدید بر فراموشی این لهجه با تمام فرهنگ و تمدنی که به همراه دارد؛ راسخ است!
بیان اینکه ” لهجه عامل دفع مخاطب است” نیز سبب شده تا بر این عزم ناخوشایند مهری تاییدی بزند تا بحران برای این گویش بیش از پیش احساس شود.
این نگاه نسل نو در برخورد با این سفیر فرهنگی، آینده ناخوشایندی را برای گویش یزدی مواجه خواهد ساخت و بر آسیب های که این روزها در جامعه دامن گیر آن شده است؛ اضافه خواهد کرد.
فخرالسادات خامسی هامانه مدیرکل دفتر امور اجتماعی استانداری یزد با تاکید بر حفظ جان مایه تاریخی و باستانی گویش یزدی، بیان داشت: این گویش یکی از اصیل‌ترین گویش‌های ایرانی است که توانسته در مقایسه با سایر گویش‌های فارسی بیشترین ویژگی‌های زبان فارسی باستان را در خود حفظ کند.
نویسنده کتاب “تحلیل زبانشناختی گویش یزدی” با اشاره به اهمیت ترویج داستان ها و قصه هایی با گویش یزدی؛ عنوان کرد: در هیئت ظاهری ساده قصه، دنیای بزرگی نهفته است که می‌تواند علاوه بر اینکه در جامعه هنجارسازی کند یا بسیاری از فشارهای جامعه را کاهش دهد؛ در انتقال فرهنگ‌ها، گویش‌ها و لهجه‌ها نیز بسیار موثر باشد.
این استادیار زبان و ادبیات فارسی با اذعان بر اینکه گویش یزدی یک از سفیران ارزشمند و کهن فرهنگی این خطه کویری است؛ تصریح کرد: ایران کشوری سرشار از فرهنگ‌های غنی هزار ساله می باشد و وظیفه خانواده‌ها است که این فرهنگ‌ها را به فرزندان خود انتقال دهند و در زندگی روزمره خود به کار برند.
خامسی هامانه با بیان اینکه یزد در شیرین‌زبانی و خوش لهجه‌ای در دنیا شهرت دارد؛ ادامه داد: گویش و لهجه شیرین یزدی در کنار خشت خشت خانه‌های قدیمی و سنتی در همه اذهان ماندگار خواهد شد اما این گوهر گران بها مورد بی مهری قرار گرفته است.
این پژوهشگر ادبی با اشاره به اهمیت حفظ و ترویج لهجه و گویش یزدی؛ اظهار داشت: متاسفانه لهجه و گویش یزدی در هجوم رسانه‌های جمعی و در تولید انبوه واژه‌ها به تدریج در میان کودکان و نوجوانان کمرنگ شده و وظیفه همه ما است که برای نگاه داشت این گنج گوهربار تلاش کنیم. گویش یزدی سرشار از گوهر واژه‌هایی است که کمتر در دیگر لهجه‌ها و گویش‌های کشورمان وجود دارد.
گفتنی است بیش از ۷ هزار گویش در سراسر دنیا وجود دارد که نیمی از آن در حال فراموشی است. به ادعای یونسکو در هزاره ای که گذشت؛ بیش از دو هزار زبان، گویش و لهجه از میان رفته است. یونسکو همچنین مدعی است وقتی زبانی می میرد؛ جهان میراث گران بهایی را از دست می‌دهد؛ چراکه مجموعه عظیمی از افسانه‌ها، اسطوره‌ها و میراث ادبی و فرهنگی و دانش جمع شده توسط نسل‌های مختلف از بین خواهد رفت.
- نویسنده : سجاد جدیدی
